Czas po śmierci kochanego człowieka jest nieobliczalny. To czas kompletnego emocjonalnego chaosu i jazdy bez trzymanki. Emocje w tym czasie nie następują jedna po drugiej, bo żałoba ma bardzo szybką i zmienną dynamikę. One przeplatają się jak warkocz.
Te uczuciowe rozchwiania mogą najtrwalszych zawodników doprowadzić do utraty zmysłów.
Dlatego zrobienie porządku w tym chaosie i opisanie tych wszystkich przeżywanych stanów przynosi wielką ulgę. Bo nagle nasza głowa ma jakiś punkt zaczepienia, a ty zaczynasz więcej rozumieć.
Dlatego dobrze sobie uświadomić, że jest coś takiego, jak etapy w żałobie. Ale jednocześnie mieć z tyłu głowy, że nie są one wykute w kamieniu. To znaczy, że ani kolejność, ani pojawienie się wszystkich faz, jest tutaj jakimś obowiązkiem.
Fazy żałoby albo inaczej – etapy żałoby
1. Zaprzeczenie
To jest moment, kiedy dostajesz wiadomość, która rozkłada cię na łopatki – to może być śmierć kogoś bliskiego, niefajna diagnoza albo ogólnie strata. I w żaden sposób nie chcesz przyjąć tego do wiadomości. Ból jest zbyt wielki, po prostu nie mieści ci się to w głowie i zaczynasz zaklinać rzeczywistość. Jesteś w szoku i to twoje zaprzeczanie jest odpowiedzią na ten stan – z jednej strony chronisz siebie przed kompletnym kolapsem, a z drugiej dajesz sobie czas na otrząśniecie się z niedowierzania.
2. Gniew
Kiedy pierwszy szok minie i doszło do ciebie, co się wydarzyło – że nie ma już osoby, którą kochałaś albo że teraz musisz się zmierzyć z chorobą, która jest określana jako śmiertelna, przychodzi złość.
Jest to emocja, do której ludzie nie lubią się przyznać – nie tylko przed światem, ale też przed samym sobą. Złość jest uważana za emocje, która jest nie na miejscu. Szczególnie jeśli ktoś umarł – „no przecież wtedy nie wypada być złym i wkurzonym”. A to powoduje wielką frustrację.
3. Targowanie się
To czas, kiedy robisz ze sobą rozrachunek sumienia i próbujesz sobie udowodnić, że zrobiłaś coś nie tak. Tu pojawia się dużo wyrzutów sumienia albo rozpamiętywania, że można było przecież wszystko przewidzieć, czemuś zapobiec, pożegnać się, gdzieś pojechać i coś załatwić i tak w kółko.
To intensywna faza umysłu, który nie ogarnia sytuacji i nie może pojąć, że ta tragedia naprawdę się wydarzyła. Dlatego w myślach studiujesz różne scenariusze i próbujesz cofnąć stratę.
Tutaj możesz przeczytać więcej o wyrzutach sumienia – Poczucie winy po śmierci bliskiej osoby – co zrobić?
4. Depresja
To szary czas bezsilności i niechęci do życia. To etap głębokiego smutku, żalu i przygnębienia. To faza żałoby, kiedy wszystkie emocje już się tak nawarstwiły, że przełączyłaś się na modus funkcjonowania. Myślisz, że życie nie ma sensu i nie wiesz po co i dla kogo masz teraz żyć.
W tym czasie pojawia się leczenie farmakologiczne i pewnie ma ono dla wielu sens. Ale jest to tylko płaszczyk do czegoś, co chce być zobaczone i uleczone – czyli twoje emocje.
Tutaj opisałam, jak ważne jest je zobaczyć i z nimi pracować – Uczucia po stracie bliskiej osoby – czy umiesz je nazwać?
5. Akceptacja
Akceptacja jest pięknym zrozumieniem sensu twojej straty. Bo jeśli podjęłaś tę rękawicę od życia i zajęłaś się transformacją swojej straty, to akceptacja jest naprawdę cudownym zakończeniem tej drogi.
Ale zanim zaakceptujesz, pojawia się pogodzenie się ze stratą. To jest rodzaj zawarcia pokoju z sobą samym. To znaczy – ty już nie walczysz tylko przyjmujesz.
I oczywiście po drodze mogą pojawiać się wszystkie inne emocje świata, ale to są chwile. Bo ty jesteś już jesteś po drugiej stronie. Ty zasmakowałaś już tej wolności bez bólu i cierpienia. I nie chcesz do tego wracać.
Tutaj przeczytasz więcej: Jak pogodzić się ze śmiercią bliskiej osoby
5 etapów żałoby – jakie są tego plusy
Twórczynią etapów żałoby jest Elizabeth Kübler-Ross. Na początku jej badania koncentrowały się głównie na pacjentach śmiertelnie chorych, ale po jakimś czasie jej obserwacje okazały się uniwersalne. I teraz można je przełożyć na każdą przeżywaną stratę.
Plusy tego modelu
- zamiarem pracy Elizabeth Kübler-Ross było między innymi zburzenie tabu związanego ze śmiercią i stratą.
- proces żałoby, który jest bolesny i trudny do zwerbalizowania, został dzięki temu uproszczony. A co za tym idzie, bardziej zrozumiały nie tylko dla osób, które kogoś straciły, ale też dla osób, które towarzysza innym w żałobie.
- dzięki pracy Elizabeth Kübler-Ross temat śmierci, straty i żałoby stał się bardziej „wytłumaczalny”. Nasz umysł lubi nazwy i schematy, bo wtedy człowiekowi jest się łatwiej w nowej sytuacji odnaleźć.
5 etapów żałoby to nie jest sztywny schemat
To jest model, który opisuje emocje, które przeżywa się po stracie i nazywa je po imieniu. Ale każdy przeżywa swoją żałobę bardzo indywidualnie, dlatego przebieg żałoby oraz kolejność faz może być bardzo różna, podobnie jak intensywność przeżywania poszczególnych etapów. Bo w czasie żałoby, wszystko co długo było zamiatane pod dywan, wypływa na powierzchnię i uderza ze zdwojoną siłą.
Dlatego dobrze jest znać opis etapów żałoby, ale to nigdy nie zastąpi pracy z człowiekiem – bliskości, dobrze zadawanych pytań i czułego prowadzenia.
I właśnie na takie czułe prowadzenie cię zapraszam. Zobacz tutaj: Otwieram się na nowe życie.
A jak masz pytania, to możemy umówić się na krótką rozmowę.
